| Strona główna | Mapa serwisu | English version |
  |
|
 |
Zwierzęta | |||
 | ||||
|
Rośliny | |||
| ||||
| ||||
|
Galeria | |||
| ||||
|
Galeria 2 | |||
| ||||
| |
Róża | |
Róża (Rosa L.) - rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych. Znanych jest 150 - 200 gatunków występujących na półkuli północnej. W stanie naturalnym róże nie rosną poniżej równika. Tylko nieliczne z nich osiągnęły 25° równoleżnik. Większość, bo około 70% pochodzi z Azji (Chiny, Himalaje, Japonia), pozostałe 30% wywodzi się z Bliskiego Wschodu, Europy, Afryki i Ameryki Północnej. Ogólnie wszystkie te gatunki nazywane są jedną wspólną nazwą - dzikie róże. Badania paleobiologów w Stanach Zjednoczonych (Kolorado i Oregon) dowodzą, że pojawiły się one na ziemi około 40 milionów lat temu. Większość ozdobnych odmian róży rozmnaża się przez okulizację na podkładkach z dzikich róż. CharakterystykaŁodyga Wyprostowana, płożąca się lub czepna, często owłosiona i pokryta kolcami. Liście Nieparzystopierzaste, piłkowane lub ząbkowane, o różnej barwie i kształcie, z przylistkami. Kwiaty Duże, osadzone pojedynczo lub zebrane w kwiatostany, zwykle 5-płatkowe, pachnące, obupłciowe. Liczne słupki osadzone są we wklęsłym dnie kwiatowym zwanym hypancjum, które następnie zmienia się w zmięśniałą i jadalną okrywę. Owoce Pozorne, zwane szupinkowymi, mięsiste, czerwone, pomarańczowe, czasami bardzo ciemne, aż do koloru czarnego, kuliste lub elipsoidalne, wewnątrz zawierają twarde owocki - niełupki.[Edytuj] Systematyka[Edytuj] PodrodzajeRóże są podzielone na 4 podrodzaje:
Największą liczbę odmian posiada podrodzaj Eurosa i dzieli się na 10 sekcji:
Z nich wywodzą się wszystkie mieszańce i odmiany powstałe w uprawie. Obecnie kalkuluje się liczbę istniejących odmian na około 4000. [Edytuj] GatunkiW Europie rodzimych gatunków jest ponad 40, między innymi:
W Polsce rośnie dziko ponad 20 gatunków, między innymi:
Najważniejszym stanowiskiem w Europie, gdzie rośnie aż 11 gatunków dzikich róż znajduje się w Polsce, w rezerwacie "Góry Pieprzowe". Inne odmiany i hybrydy róż:
[Edytuj] Pochodzenie różZe Środkowego i Dalekiego Wschodu pochodzą takie gatunki jak:
W Ameryce Północnej spontanicznie rośnie około 20 gatunków, między innymi:
Z Afryki Północnej pochodzą:
[Edytuj] Historia uprawy różOkoło 5000 lat temu róża już była hodowana w Sumerze, skąd rozprzestrzeniła się w całej Mezopotami. W tym samym mniej więcej czasie (2660 p.n.e.) znano uprawę róż także w Chinach. Legenda mówi, że Sargon Wielki około 2300 p.n.e. w swoim ogrodzie posiadał już ich krzewy. Na ścianach egipskich grobowców można znaleźć uwiecznione te kwiaty. Róża w Egipcie była poświęcona Izydzie i korona z róż zwanych "Świętymi różami abisyńskimi", stanowiła część wyposażenia zmarłych. Antyczni Grecy bardzo cenili różę, była symbolem Afrodyty, bogini miłości. Hipokrates znał dobrze ich zastosowanie i własności lecznicze. Herodot (490 p.n.e.) wspomina króla Midasa, który na wygnanie w Macedonii, zabrał z domu róże hodowane we Frygii. Znana też była już wtedy róża, która powtarzała swe kwitnienie, co był niespotykane w tamtych czasach, całkiem możliwe, że chodziło o różę damasceńską (Rosa damascena bifera). Antyczni Rzymianie wręcz pasjonowali się różami, hodowali je w ogrodach, przystrajali tymi kwiatami sale bankietowe i stoły. Pliniusz Starszy (23-79 n.e.), w swej "Historia naturalis" (Historia naturalna) wymienił 12 gatunków znanych mu róż, między innymi: Rosa damascena, Rosa moscata, o upajającym zapachu, Rosa gallica, którą nazywa "Różą z Miletu" i Rosa canina, wszystkie hodowana w okolicach Rzymu i Neapolu. Ale lokalna produkcja nie zaspakajała potrzeb Rzymian, sprowadzali je więc całymi okrętami z Północnej Afryki, głównie z: Egiptu, Kartaginy i Cyrenajki. Smutnym przykładem przesady w użyciu róż jest "uczta Heliogabala" (218 n.e.), na której zaledwie 14-letni imperator, przez przypadek, zadusił swych gości nadmierną ilością spadających z sufitu płatków tych kwiatów. Persowie uważali róże za "królową ogrodu", była ona tak ważna że samo słowo "róża" oznacza w ich języki "kwiat". W VII wieku podbili ich Arabowie, przejęli od nich miłość do ogrodnictwa i umiejętność hodowania róż. Omar Chajjam perski poeta i matematyk (zm. 1123) wybrał różę na symbol perfekcji i prosił by jego grób był tak położony aby północny wiatr mógł na nim rozsiewać płatki róż. Karol Wielki (742-814), w edykcie z 794 roku (Capitulare de villis et curtis imperialibus) przykazywał imperialnym, wolnym miastom uprawę drzew owocowych, roślin leczniczych, jarzyn i krzewów ozdobnych. Róż była w nim wymieniona na pierwszym miejscu. Pojawienie się w Europie nowej odmiany róży francuskiej zwanej Officinalis spowodowało ożywienie zainteresowania tymi kwiatami na szerszą skalę. Przybyła ona najprawdopodobniej z Ziemi Świętej razem z powracającymi krzyżowcami, przed rokiem 1300. W tych czasach była głównie używana jako roślina lecznicza, początkowo hodowana w ogrodach przyklasztornych i w pierwszych ogrodach botanicznych we Włoszech i Francji. Charakteryzowała się ładnym i silnym zapachem, który jej płatki zachowywały nawet po uschnięciu. Z tego powodu zaczęła być używana w kosmetyce do produkcji wody różanej i perfum. Największym centrum produkcyjnym tego gatunku róży stała się miejscowość Provins we Francji (region Île-de-France). Linneusz w połowie XVIII w. wymienił, tak jak i Pliniusz, 12 gatunków róż. Natomiast już Parmantier w "Słowniku rolniczym" wydanym przez Instytut Francuski, w niespełna wiek później mówi o ogromnej ilości odmian hodowanych od wielu lat w europejskich ogrodach, ze względu na piękno tych krzewów i zapach kwiatów. W międzyczasie, a może i wcześniej dotarły do Europy odmiany róż ze Środkowego i Dalekiego Wschodu. [Edytuj] Zastosowanie róż
[Edytuj] Klasyfikacja ogrodnicza różW ogrodnictwie, ze względu na zastosowanie, róże dzieli się na:
|
| To jest strona Pauliny Szewczyk |
